Cách sử dụng đèn trên xe hơi ở Nhật: Bạn đã biết hết chưa?

Đối với bất kỳ tài xế nào, việc sử dụng đèn xe đúng cách là một kỹ năng cơ bản và tối quan trọng để đảm bảo an toàn cho bản thân và những người tham gia giao thông khác. Tại Nhật Bản, một quốc gia với hệ thống giao thông phức tạp và những quy tắc ứng xử (マナー – manā) rất riêng, việc này lại càng trở nên quan trọng hơn. Không chỉ tuân thủ luật, bạn còn cần hiểu những “luật bất thành văn” để lái xe một cách văn minh và hòa nhập.

Bài viết này của BacTaiJapan.com sẽ hướng dẫn chi tiết cách sử dụng các loại đèn xe ô tô phổ biến tại Nhật, từ đèn chiếu sáng, đèn xi nhan đến đèn cảnh báo nguy hiểm, giúp bạn tự tin hơn khi cầm lái trên mọi nẻo đường xứ sở hoa anh đào.

1. Đèn Chiếu Sáng Phía Trước (ヘッドライト – heddoraito)

Đây là loại đèn cơ bản và quan trọng nhất, nhưng cách sử dụng đèn pha/cốt ở Nhật lại có những điểm khác biệt mà nhiều người Việt Nam khi mới sang thường hay nhầm lẫn.

Khi nào bắt buộc phải bật đèn?

Theo luật giao thông đường bộ Nhật Bản, bạn bắt buộc phải bật đèn chiếu sáng phía trước trong các trường hợp sau:

• Từ lúc mặt trời lặn đến lúc mặt trời mọc: Đây là quy định cơ bản nhất, thời gian cụ thể được gọi là “từ hoàng hôn đến bình minh” (日没から日の出まで – nichibotsu kara hinode made).
• Khi đi trong đường hầm (トンネル – tonneru): Bất kể ngày hay đêm, bạn phải bật đèn khi đi vào đường hầm, dù hầm có sáng đến đâu.
• Khi thời tiết xấu: Trời mưa to, sương mù dày đặc làm giảm tầm nhìn xuống dưới 50 mét.

Cách sử dụng Đèn Cốt (Chiếu gần – ロービーム – roobiimu)

Đèn cốt là chế độ đèn mặc định khi bạn di chuyển trong các khu vực sau:

• Khu vực đô thị, khu dân cư có đèn đường chiếu sáng tốt.
• Khi có xe đi ngược chiều.
• Khi đang đi ngay sau một chiếc xe khác.

Mục đích của đèn cốt là để chiếu sáng một khoảng cách vừa đủ phía trước (khoảng 40 mét) mà không gây chói mắt cho người và phương tiện khác.

Cách sử dụng Đèn Pha (Chiếu xa – ハイビーム – haibiimu)

Đây là điểm khác biệt lớn nhất và quan trọng nhất! Tại Nhật, về nguyên tắc, đèn pha (chiếu xa) được coi là đèn chạy chính vào ban đêm trên những đoạn đường không có đèn đường hoặc ánh sáng yếu.

• Nguyên tắc vàng: Khi lái xe ban đêm trên đường vắng, không có đèn đường, hãy luôn sử dụng đèn pha (chiếu xa) làm đèn chính. Đèn pha có thể chiếu sáng xa tới 100 mét, giúp bạn phát hiện sớm người đi bộ, chướng ngại vật hoặc động vật băng qua đường.
• Khi nào phải chuyển từ đèn pha về đèn cốt? Bạn phải ngay lập tức chuyển về đèn cốt (chiếu gần) khi:
  • Phát hiện có xe đi ngược chiều (対向車 – taikousha).
  • Chuẩn bị đi vào khúc cua khuất tầm nhìn.
  • Đuổi kịp và đi ngay phía sau một chiếc xe khác (để không làm chói mắt tài xế phía trước qua gương chiếu hậu).
  • Đi vào khu vực có đèn đường sáng hoặc khu đô thị.

Việc không chuyển từ đèn pha sang đèn cốt khi có xe ngược chiều bị coi là hành vi gây nguy hiểm và bất lịch sự, có thể bị cảnh sát phạt.

Nháy Đèn Pha (đá đèn/chớp đèn) (パッシング – passhingu)

Hành động nháy đèn pha nhanh một hoặc hai lần được gọi là “passing”. Đây là một hình thức giao tiếp phi ngôn ngữ rất phổ biến tại Nhật với nhiều ý nghĩa:

• Để nhường đường: Tại các ngã tư không có đèn tín hiệu, nếu bạn nháy đèn kết hợp với giảm tốc độ, điều đó có nghĩa là bạn đang ra hiệu nhường cho xe ở hướng đối diện đi trước. Tuy nhiên, nếu thấy xe đối diện nháy đèn và không có dấu hiệu giảm tốc, rất có thể đối phương muốn ưu tiên đi trước, hãy dựa vào tốc độ và hành vi để phán đoán đúng.
• Để cảm ơn: Mặc dù ngày nay người ta thường dùng đèn cảnh báo (hazard) để cảm ơn, một số tài xế vẫn nháy đèn pha để cảm ơn xe ngược chiều đã nhường đường cho mình.
• Để cảnh báo: Nháy đèn pha để báo cho xe đối diện biết họ đang quên tắt đèn chiếu xa, hoặc có nguy hiểm phía trước.

Đèn Báo Rẽ (Xi Nhan) – 方向指示器 (hōkō shijiki) / ウィンカー (winkā)

Sử dụng đèn báo rẽ đúng thời điểm là yêu cầu bắt buộc và được cảnh sát giao thông Nhật Bản kiểm tra rất gắt gao.

• Quy tắc 30 mét: Luật quy định bạn phải bật đèn xi nhan trước khi đến điểm rẽ (trái hoặc phải, hoặc quay đầu xe) 30 mét.
• Quy tắc 3 giây: Khi chuyển làn đường trên đường thông thường hoặc trên cao tốc, bạn phải bật đèn xi nhan ít nhất 3 giây trước khi bắt đầu chuyển làn.
• Các trường hợp bắt buộc sử dụng:
  • Khi rẽ trái, rẽ phải tại giao lộ.
  • Khi chuyển làn đường.
  • Khi nhập hoặc ra khỏi làn đường cao tốc.
  • Khi quay đầu xe.
  • Khi cho xe tấp vào lề đường để dừng, đỗ.
  • Khi xuất phát từ vị trí đang đỗ bên lề đường.
• Lưu ý: Luôn bật xi-nhan cho đến khi bạn hoàn thành xong thao tác (rẽ, chuyển làn…). Tắt xi-nhan ngay sau đó để không gây hiểu lầm cho các phương tiện khác.

Đèn Cảnh Báo Nguy Hiểm (Đèn Hazard) – 非常点滅表示灯 (hijō tenmetsu hyōjitō) / ハザードランプ (hazādo ranpu)

Đèn cảnh báo nguy hiểm có nhiều công dụng hơn tên gọi của nó, đặc biệt là trong văn hóa lái xe tại Nhật.

Các trường hợp BẮT BUỘC sử dụng đèn báo nguy hiểm theo luật

Theo Luật Giao thông đường bộ Nhật Bản (道路交通法 – douro koutsuu hou), có 2 trường hợp cụ thể mà người lái xe có nghĩa vụ pháp lý phải bật đèn báo nguy hiểm.

1. Dừng, đỗ xe ban đêm trên đường rộng

Theo quy định tại Điều 18, Khoản 2 của Lệnh thi hành Luật Giao thông đường bộ, khi bạn dừng hoặc đỗ xe (駐停車 – chuuteisha) vào ban đêm (夜間 – yakan) trên những con đường có chiều rộng từ 5.5 mét trở lên, bạn bắt buộc phải bật đèn báo nguy hiểm để cảnh báo cho các phương tiện khác.

Lưu ý: Quy định này áp dụng cho cả việc dừng xe tạm thời và đỗ xe trong một khoảng thời gian. Việc bật đèn giúp các xe khác dễ dàng nhận diện xe của bạn từ xa trong điều kiện thiếu sáng, phòng tránh va chạm.

2. Khi xe buýt trường học dừng cho học sinh lên xuống

Theo quy định tại Điều 26, Khoản 3, Mục 2 của Lệnh thi hành Luật Giao thông đường bộ (道路交通法施行令第26条の3の2項 – douro koutsuu hou shikourei dai 26 jou no 3 no 2 kou), các xe buýt đưa đón học sinh (通園・通学バス – tsuuen/tsuugaku basu) bắt buộc phải bật đèn báo nguy hiểm trong suốt thời gian dừng lại để trẻ em, học sinh tiểu học lên hoặc xuống xe (乗降 – joukou).

Lưu ý cho các tài xế khác: Khi thấy một chiếc xe buýt trường học dừng lại và nháy đèn hazard, các phương tiện đi gần đó phải giảm tốc độ và chú ý quan sát. Nếu không thể giữ khoảng cách an toàn với xe buýt, bạn phải dừng lại phía sau cho đến khi xe buýt tắt đèn và di chuyển.

Các trường hợp thông dụng khác NÊN sử dụng đèn báo nguy hiểm

Ngoài 2 trường hợp bắt buộc trên, đèn báo nguy hiểm còn được sử dụng rộng rãi trong nhiều tình huống khác nhằm mục đích cảnh báo và tăng cường an toàn. Đây là những quy tắc “bất thành văn” mà hầu hết tài xế tại Nhật đều tuân thủ.

1. Dừng xe khẩn cấp do hỏng hóc hoặc sự cố

Bất kể ngày hay đêm, khi xe của bạn gặp sự cố (故障 – koshou) như hỏng máy, nổ lốp… và buộc phải dừng lại trên đường, đặc biệt là trên đường cao tốc, hãy bật ngay đèn báo nguy hiểm. Việc này nhằm thông báo cho các xe phía sau (後続車 – kouzokusha) biết rằng xe bạn đang gặp tình huống nguy hiểm (危険 – kiken) và yêu cầu họ chú ý giảm tốc độ, chuyển làn để tránh.

2. Khi xe đang được kéo bởi xe cứu hộ

Khi xe của bạn bị hỏng và cần được kéo bởi xe cứu hộ (レッカー – rekkaa), chiếc xe bị kéo (けん引される車 – ken’in sareru kuruma) nên bật đèn báo nguy hiểm. Tín hiệu này giúp các phương tiện khác nhận biết đoàn xe đang di chuyển chậm và có thể có những thao tác bất thường, từ đó giữ khoảng cách an toàn.

3. Khi lùi hoặc chuẩn bị đỗ xe vào bãi

Đây là một thói quen rất phổ biến và hữu ích tại Nhật. Khi bạn tìm được chỗ trống trong bãi đỗ xe (駐車場 – chuushajou) của siêu thị, trung tâm thương mại, hoặc các khu vực dịch vụ (サービスエリア – saabisu eria), việc bật đèn hazard trước khi bắt đầu lùi vào chuồng là một cách để thể hiện ý định (意思表示 – ishi hyouji) của bạn.

Hành động này báo cho xe phía sau biết rằng “Tôi sắp đỗ xe ở đây”, giúp họ chủ động dừng lại chờ đợi hoặc lái vòng qua, tránh được những tình huống va chạm không đáng có.

4. Khi gặp chướng ngại vật hoặc kẹt xe đột ngột trên cao tốc

Khi đang di chuyển trên đường cao tốc và bạn nhận thấy phía trước có tình trạng kẹt xe hoặc một chướng ngại vật khiến đoàn xe phải phanh gấp, hãy bật đèn hazard trong một lúc. Đây là tín hiệu cảnh báo khẩn cấp cho các xe phía sau bạn, giúp họ có thời gian phản ứng và phanh kịp thời, ngăn chặn tai nạn liên hoàn.

Sử dụng như một lời “Cảm ơn” (サンキューハザード – sankyū hazādo)

Đây là một nét văn hóa lái xe đặc trưng và rất đẹp của người Nhật. Khi một chiếc xe khác nhường đường cho bạn nhập làn, cho bạn vượt hay làm một hành động tốt nào đó, bạn hãy nháy đèn cảnh báo 2-3 lần như một lời cảm ơn chân thành. Hành động này được gọi là “Thank you Hazard” và được sử dụng rất rộng rãi.

Kết Luận

Việc sử dụng đèn xe ô tô tại Nhật Bản không chỉ là tuân thủ luật lệ mà còn là thể hiện sự tôn trọng và văn minh với những người cùng tham gia giao thông. Nắm vững các quy tắc trên, đặc biệt là cách dùng đèn pha/cốt và “Thank you Hazard”, sẽ giúp bạn lái xe an toàn hơn và dễ dàng hòa nhập với văn hóa giao thông nơi đây. Chúc các bạn luôn có những hành trình an toàn và thoải mái trên đất Nhật!