Hướng Dẫn Xử Lý Tai Nạn Giao Thông Tại Nhật Bản Cực Chi Tiết Và Dễ Hiểu

Gặp tai nạn giao thông (交通事故 – koutsuu jiko) tại Nhật Bản là một trong những tình huống căng thẳng nhất, đặc biệt khi bạn chưa thông thạo ngôn ngữ và luật pháp nơi đây. Tuy nhiên, giữ bình tĩnh và thực hiện đúng quy trình là chìa khóa để bảo vệ bản thân và giải quyết vấn đề một cách ổn thỏa. Bài viết này của bactaijapan.com sẽ hướng dẫn bạn chi tiết 5 bước cần làm ngay lập tức khi không may xảy ra va chạm xe ô tô. Lưu lại ngay các bác tài nhé.

Bước 1: Dừng xe và Đảm bảo an toàn hiện trường

Đây là hành động bắt buộc và quan trọng nhất để tránh gây thêm nguy hiểm cho chính bạn và những người tham gia giao thông khác.

• Dừng xe ngay lập tức: Dù va chạm nhẹ đến đâu, bạn có nghĩa vụ pháp lý phải dừng xe lại. Tuyệt đối không được rời khỏi hiện trường (当て逃げ – atenige), hành vi này sẽ bị phạt rất nặng.
• Di chuyển xe vào vị trí an toàn (nếu có thể): Nếu xe vẫn còn di chuyển được và tai nạn xảy ra ở nơi nguy hiểm (trên cao tốc, ngã tư đông đúc), hãy cố gắng di chuyển xe vào lề đường hoặc khu vực an toàn gần nhất để không cản trở giao thông.
• Tắt máy xe: Tắt động cơ để phòng ngừa nguy cơ cháy nổ.
• Đặt vật cảnh báo: Sử dụng tam giác cảnh báo (三角表示板 – sankaku hyoujiban) hoặc pháo sáng khẩn cấp (発煙筒 – hatsuentou) đặt cách đuôi xe một khoảng hợp lý (khoảng 50m trên đường thường, 100m trên cao tốc) để báo hiệu cho các phương tiện khác. Đây là vật dụng bắt buộc phải có trên xe khi đi trên cao tốc.

Bước 2: Cứu người bị thương và Gọi cấp cứu (Số 119)

Ưu tiên hàng đầu luôn là sức khỏe và tính mạng con người. Hãy kiểm tra tình trạng của bản thân, hành khách trên xe và người ở phương tiện còn lại.

• Kiểm tra người bị thương: Nhanh chóng kiểm tra xem có ai bị thương (怪我人 – keganin) không. Dù vết thương có vẻ nhẹ, cũng không được chủ quan.
• Gọi xe cấp cứu (救急車 – kyuukyuusha): Nếu có người bị thương, hãy gọi ngay số 119. Đây là đường dây nóng cho cứu hỏa và cứu thương.

Mẫu câu giao tiếp khi gọi cấp cứu (119)

Khi nhân viên tổng đài bắt máy, họ sẽ hỏi bạn “火事ですか、救急ですか” (Kaji desu ka, kyuukyuu desu ka? – Là cháy hay cấp cứu?). Bạn hãy bình tĩnh trả lời:

Bạn: 「救急です。」(Kyuukyuu desu. – Là cấp cứu ạ.)

Sau đó, cung cấp các thông tin cần thiết:

• Nói rằng có tai nạn giao thông: 「交通事故です。」(Koutsuu jiko desu. – Có tai nạn giao thông.)
• Nói về tình trạng người bị thương: 「怪我人がいます。」(Keganin ga imasu. – Có người bị thương.) Hoặc nếu bạn biết rõ hơn: 「頭から血が出ています。」(Atama kara chi ga dete imasu. – Bị chảy máu ở đầu.) / 「意識がありません。」(Ishiki ga arimasen. – Bị bất tỉnh.)
• Cung cấp địa chỉ: Đây là phần quan trọng nhất. Hãy nhìn xung quanh tìm cột điện, biển tên đường, hoặc tòa nhà lớn và đọc địa chỉ.
  「場所は、[Tên thành phố]、[Tên quận/phường]、[Số nhà] です。」(Basho wa, [tên thành phố], [tên quận/phường], [số nhà] desu. – Địa chỉ là…)
  Nếu không biết địa chỉ, hãy nói: 「住所が分かりません。近くに [tên cửa hàng tiện lợi, tòa nhà lớn] があります。」(Juusho ga wakarimasen. Chikaku ni [tên cửa hàng] ga arimasu. – Tôi không biết địa chỉ. Gần đây có [tên địa danh] ạ.)

Bước 3: Gọi Cảnh sát (Số 110)

Đây là nghĩa vụ bắt buộc theo Luật Giao thông Đường bộ Nhật Bản (道路交通法 – Doro Koutsuu Hou), bất kể tai nạn lớn hay nhỏ, dù hai bên có tự thỏa thuận với nhau hay không. Việc gọi cảnh sát là điều kiện tiên quyết để bạn có thể yêu cầu công ty bảo hiểm chi trả sau này.

Tại sao phải gọi cảnh sát?

Cảnh sát sẽ đến hiện trường để ghi nhận sự việc và sau đó cấp một giấy tờ cực kỳ quan trọng là “Giấy chứng nhận tai nạn giao thông” (交通事故証明書 – koutsuu jiko shoumeisho). Không có giấy này, công ty bảo hiểm sẽ không xử lý hồ sơ bồi thường của bạn. Hãy nhớ, cảnh sát vừa nghe điện thoại của bạn, vừa điều động xe tuần tra (パトカー – patokaa) đến hiện trường, vì vậy hãy cố gắng giữ bình tĩnh và trả lời rõ ràng. Đã có khá nhiều vụ tai nạn tưởng nhỏ, hai bên tự dàn xếp không gọi cảnh sát, nhưng sau này đối phương lại gửi hoá đơn đòi bồi thường với số tiền trên trời, hoặc tệ hơn sau khi bạn rời khỏi hiện trường, đối phương gọi cảnh sát báo rằng đây là một vụ tai nạn mà người gây ra bỏ trốn.

Quy trình một cuộc gọi 110 thực tế: Bạn sẽ được hỏi gì?

Dưới đây là các câu hỏi phổ biến mà nhân viên tổng đài cảnh sát sẽ hỏi bạn theo trình tự. Hãy chuẩn bị sẵn để trả lời.

1. Chuyện gì đã xảy ra?

Cảnh sát hỏi: 「事件ですか、事故ですか。」(Jiken desu ka, jiko desu ka? – Là vụ án hay tai nạn ạ?)

Bạn trả lời: 「交通事故です。」(Koutsuu jiko desu. – Là tai nạn giao thông ạ.)

(Lưu ý: “Jiken” dùng cho các vụ án như trộm cắp, hành hung…)

2. Xảy ra khi nào?

Cảnh sát hỏi: 「それはいつですか。」(Sore wa itsu desu ka? – Xảy ra khi nào ạ?)

Bạn trả lời:

• Nếu vừa xảy ra: 「今です。」(Ima desu. – Ngay bây giờ ạ.)
• Nếu xảy ra vài phút trước: 「5分ぐらい前です。」(Go-fun gurai mae desu. – Khoảng 5 phút trước ạ.)

3. Địa điểm ở đâu? (Câu hỏi quan trọng nhất)

Cảnh sát hỏi: 「場所はどこですか。」(Basho wa doko desu ka? – Địa điểm ở đâu ạ?)

Đây là thông tin tối quan trọng để cảnh sát có thể đến nơi nhanh nhất. Hãy cố gắng cung cấp địa chỉ chính xác.

Nếu biết địa chỉ: 「場所は、[Tên thành phố]、[Tên phường/khu]、[Số] です。」(Basho wa, [tên thành phố], [tên phường], [số] desu.)

Khi không biết chính xác địa chỉ, hãy tìm các vật mốc xung quanh và thông báo cho họ:

• Dựa vào cửa hàng, tòa nhà lớn:
  「[Tên cửa hàng tiện lợi, ngân hàng] の前です。」([Tên cửa hàng] no mae desu. – Ở phía trước [tên cửa hàng].)
  Ví dụ: 「セブンイレブンの前です。」(Sebun irebun no mae desu. – Tôi đang ở trước cửa hàng 7-Eleven.)
• Dựa vào cột điện (電柱 – denchuu):
  Trên mỗi cột điện đều có một bảng ghi mã số quản lý. Bạn có thể đọc dãy số này.
  「電柱に書いてある番号は [đọc số] です。」(Denchuu ni kaite aru bangou wa [số] desu. – Số ghi trên cột điện là [số].)
• Dựa vào địa chỉ trên máy bán hàng tự động (自動販売機 – jidouhanbaiki):
  Rất nhiều máy bán hàng tự động ở Nhật có dán địa chỉ cụ thể. Đây là một cách cứu cánh tuyệt vời.
  「近くの自動販売機に書いてある住所は…」(Chikaku no jidouhanbaiki ni kaite aru juusho wa… – Địa chỉ ghi trên máy bán hàng tự động gần đây là…)
• Dựa vào giao lộ (交差点 – kousaten):
  「[Tên giao lộ] の交差点です。」([Tên giao lộ] no kousaten desu. – Ở ngã tư [Tên giao lộ].)

4. Tình hình cụ thể như thế nào?

Cảnh sát hỏi: 「どのような状況ですか。」(Dono you na joukyou desu ka? – Tình hình cụ thể như thế nào ạ?)

Bạn mô tả ngắn gọn:

• 「車と車がぶつかりました。」(Kuruma to kuruma ga butsukarimashita. – Hai xe ô tô đã va chạm.)
• 「車とバイクの事故です。」(Kuruma to baiku no jiko desu. – Là tai nạn giữa ô tô và xe máy.)
• 「人をはねてしまいました。」(Hito o hanete shimaimashita. – Tôi đã đâm phải người đi bộ.)
• Và quan trọng nhất, thông báo về người bị thương:
  Nếu có người bị thương: 「怪我人がいます。」(Keganin ga imasu. – Có người bị thương.)
  Nếu không có ai bị thương: 「怪我人はいません。」(Keganin wa imasen. – Không có người bị thương.)

5. Thông tin về đối phương?

Cảnh sát có thể hỏi: 「相手の車の特徴は？」(Aite no kuruma no tokuchou wa? – Đặc điểm xe của đối phương là gì?)

Bạn cung cấp thông tin đã biết:

• 「相手の車のナンバーは [biển số xe] です。」(Aite no kuruma no nanbaa wa [biển số] desu. – Biển số xe của đối phương là [biển số].)
• 「白いプリウスです。」(Shiroi puriusu desu. – Là một chiếc Prius màu trắng.)

6. Thông tin của bạn?

Cảnh sát hỏi: 「あなたのお名前と連絡先を教えてください。」(Anata no onamae to renrakusaki o oshiete kudasai. – Xin cho biết tên và thông tin liên lạc của bạn.)

Bạn trả lời: 「私の名前は [Tên của bạn] です。電話番号は [Số điện thoại] です。」(Watashi no namae wa [Tên] desu. Denwa bangou wa [Số điện thoại] desu.)

Sau khi cung cấp đủ thông tin, cảnh sát sẽ yêu cầu bạn giữ máy hoặc ở nguyên tại hiện trường chờ họ tới. Việc nắm rõ quy trình này sẽ giúp bạn tự tin và xử lý tình huống một cách hiệu quả hơn rất nhiều.

Bước 4: Trao đổi thông tin và Thu thập bằng chứng

Trong lúc chờ cảnh sát đến, bạn cần trao đổi thông tin với người lái xe còn lại. Hãy giữ thái độ lịch sự, tránh cãi vã hay nhận lỗi về mình. Việc xác định lỗi thuộc về ai là trách nhiệm của công ty bảo hiểm.

1. Trao đổi thông tin với đối phương

Các thông tin cần thu thập:

• Họ và tên (氏名 – shimei)
• Địa chỉ (住所 – juusho) và Số điện thoại (電話番号 – denwa bangou)
• Thông tin trên bằng lái xe (運転免許証 – unten menkyoshou)
• Thông tin xe: Biển số xe (ナンバープレート – nanbaa pureeto)
• Thông tin bảo hiểm: Tên công ty bảo hiểm (保険会社 – hoken gaisha), số hợp đồng (証券番号 – shouken bangou).

Cách tốt nhất là dùng điện thoại chụp lại bằng lái xe và giấy tờ bảo hiểm của họ.

Lưu ý quan trọng: Tuyệt đối không ký vào bất kỳ giấy tờ nào hoặc đưa tiền thỏa thuận tại chỗ (示談 – jidan). Hãy để công ty bảo hiểm giải quyết.

2. Thu thập bằng chứng – “Vũ khí” quan trọng của bạn

Tai nạn không phải lúc nào cũng do lỗi 100% từ một phía. Có thể có lỗi từ cả hai bên, hoặc thậm chí do tình trạng đường sá. Việc thu thập bằng chứng tại chỗ là cực kỳ quan trọng để bảo vệ quyền lợi của bạn khi xác định trách nhiệm bồi thường sau này.

Hãy dùng điện thoại để ghi lại:

• Ảnh toàn cảnh hiện trường: Chụp nhiều góc để thấy rõ bối cảnh, tình trạng đường sá, vạch kẻ đường, biển báo giao thông.
• Vị trí va chạm và vị trí dừng cuối cùng: Chụp rõ vị trí các xe sau khi dừng lại so với nhau và so với lề đường.
• Tình trạng hư hỏng của các xe: Chụp cận cảnh các vết trầy xước, móp méo trên xe của bạn và cả xe của đối phương.
• Mảnh vỡ và các dấu vết trên đường: Chụp lại vị trí các mảnh vỡ bị văng ra, và đặc biệt là vệt phanh trên đường (スリップ痕 – surippu kon). Nếu có thể, hãy ước lượng hoặc đo độ dài của vệt phanh này.
• Tìm nhân chứng: Nếu có người chứng kiến (目撃者 – mokugekisha), hãy lịch sự xin thông tin liên lạc của họ (tên, số điện thoại). Lời khai của nhân chứng có giá trị rất lớn.

Bước 5: Liên hệ với công ty bảo hiểm

Sau khi đã hoàn thành các bước trên, hãy gọi ngay cho công ty bảo hiểm của bạn. Hầu hết các công ty bảo hiểm đều có đường dây nóng hỗ trợ tai nạn 24/7.

• Cung cấp cho họ thông tin về vụ tai nạn và thông tin của đối phương mà bạn đã thu thập.
• Công ty bảo hiểm sẽ hướng dẫn bạn các bước tiếp theo, bao gồm việc liên hệ với đối phương, sửa chữa xe và các thủ tục bồi thường.

Ngoài ra, hãy chụp lại hình ảnh hiện trường tai nạn, vị trí các xe, các hư hỏng trên xe của cả hai bên. Đây sẽ là bằng chứng quan trọng cho quá trình xử lý sau này.

Những Lưu Ý Vàng Để Tránh Rắc Rối Về Sau

Quá trình giải quyết tai nạn không chỉ dừng lại ở hiện trường. Dưới đây là những điểm cực kỳ quan trọng bạn cần nắm rõ để tránh các rắc rối pháp lý và tài chính sau này.

1. Tuyệt đối không đàm phán hoặc đưa tiền tại hiện trường

Ngay sau tai nạn, đối phương có thể đề nghị “giải quyết nhanh” bằng tiền mặt. Tuyệt đối không đồng ý. Tại Nhật, một thỏa thuận miệng về việc bồi thường (示談 – jidan) cũng có thể được coi là hợp lệ. Nếu bạn đã nhận tiền và đồng ý, bạn có thể mất quyền yêu cầu bồi thường thêm sau này, ngay cả khi phát hiện ra các chấn thương hoặc hư hỏng khác nghiêm trọng hơn. Hãy để mọi việc cho công ty bảo hiểm xử lý.

2. Chi phí y tế chỉ được bồi thường cho thương tích do tai nạn gây ra

Về nguyên tắc, chi phí điều trị (治療費 – chiryouhi) của bạn sẽ được bên có lỗi bồi thường. Tuy nhiên, sẽ có tranh chấp nếu bạn có bệnh từ trước (既往症 – kiou症) ở cùng bộ phận bị chấn thương. Ví dụ, bạn vốn bị đau lưng, sau tai nạn lưng đau hơn. Công ty bảo hiểm sẽ xem xét mức độ chấn thương nào là do tai nạn, mức độ nào do bệnh cũ. Hãy thành thật với bác sĩ và công ty bảo hiểm. Nếu không chắc chắn, hãy hỏi ý kiến công ty bảo hiểm của bạn.

3. Giải quyết mọi thắc mắc trước khi ký vào thỏa thuận cuối cùng

Sau một thời gian, công ty bảo hiểm sẽ đàm phán và đưa ra một thỏa thuận cuối cùng (示談書 – jidansho), trong đó có nêu rõ tỷ lệ lỗi (過失割合 – kashitsu wariai) và số tiền bồi thường (損害賠償額 – songai baishougaku).

Đừng vội ký! Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về tỷ lệ lỗi hay số tiền bồi thường, hãy hỏi kỹ nhân viên bảo hiểm. Nếu vấn đề phức tạp, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến của chuyên gia như luật sư (弁護士 – bengoshi). Một khi bạn đã ký vào thỏa thuận, vụ việc sẽ chính thức khép lại và bạn không thể thay đổi hay khiếu nại gì thêm.

Trách nhiệm và giới hạn của Cảnh sát trong vụ tai nạn

Nhiều người Việt Nam thường nhầm lẫn về vai trò của cảnh sát Nhật Bản tại hiện trường tai nạn và thắc mắc tại sao Cảnh Sát không thông báo ai có lỗi nhiều hơn, không viết giấy phạt… Hiểu rõ điều này sẽ giúp bạn tránh những kỳ vọng không thực tế.

Những việc Cảnh sát SẼ LÀM:

• Ghi nhận sự việc (実況見分 – jikkyou kenbun): Họ sẽ đo đạc, chụp ảnh, vẽ sơ đồ hiện trường, và lấy lời khai của các bên liên quan.
• Lập hồ sơ tai nạn: Dựa trên các thông tin thu thập được, họ sẽ tạo một hồ sơ ban đầu.
• Cấp “Giấy chứng nhận tai nạn giao thông” (交通事故証明書 – koutsuu jiko shoumeisho): Đây là văn bản chính thức xác nhận vụ tai nạn đã xảy ra, cần thiết cho thủ tục bảo hiểm. Bạn sẽ cần đến đồn cảnh sát để xin cấp giấy này sau vài ngày.

Những việc Cảnh sát SẼ KHÔNG LÀM:

• Phân định lỗi (誰が悪いか – dare ga warui ka): Cảnh sát không phải là người quyết định ai đúng ai sai, ai phải bồi thường cho ai.
• Xác định tỷ lệ lỗi (過失割合 – kashitsu wariai): Việc xác định bên nào có lỗi bao nhiêu phần trăm là công việc của các công ty bảo hiểm dựa trên bằng chứng, luật lệ và các án lệ trước đó. Vì vậy, tham gia bảo hiểm tự nguyện (cho dù với option hạn chế nhất) cũng là một trong những điều kiện tiên quyết khi tham gia giao thông ở Nhật. Nếu bạn không tham gia bảo hiểm, bạn sẽ phải tự mình đối đầu với các luật sư của cty bảo hiểm bên đối phương, và thường họ sẽ áp cho bạn một tỉ lệ lỗi “ối zời ơi” luôn. Tưởng tượng xem, vừa bị thương, vừa phải sửa xe hư, còn phải tự đi thương lượng với bên bảo hiểm của đối phương, lúc này bạn thấy vài man 1 năm cho bảo hiểm cũng còn rẻ chán nhỉ.
• Can thiệp vào thỏa thuận dân sự: Cảnh sát sẽ không tham gia vào quá trình đàm phán, bồi thường giữa bạn và bên kia.

Tóm lại, vai trò của cảnh sát là ghi nhận sự việc một cách khách quan để phục vụ cho các thủ tục pháp lý và bảo hiểm sau này, chứ không phải là “trọng tài” phân xử thắng thua tại hiện trường.

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn trang bị những kiến thức cần thiết để bình tĩnh xử lý khi không may gặp phải tai nạn giao thông tại Nhật. Hãy luôn lái xe cẩn thận và an toàn nhé!