Ghế ngồi ô tô cho trẻ em tại Nhật: Không Dùng Có Bị Phạt Không? Trường hợp nào thì được miễn?

Đối với các gia đình người Việt đang sinh sống, làm việc và di chuyển bằng ô tô tại Nhật Bản, việc đảm bảo an toàn cho trẻ nhỏ trên mỗi chuyến đi là ưu tiên hàng đầu. Một trong những quy định quan trọng nhất mà bạn cần nắm vững chính là việc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em, hay còn gọi là “Child Seat” (チャイルドシート – chairudo shiito). Đây không chỉ là một vật dụng cần thiết để bảo vệ bé mà còn là một quy định bắt buộc trong Luật Giao thông Đường bộ Nhật Bản.

Bài viết này của BacTaiJapan.com sẽ cung cấp đầy đủ thông tin chi tiết về luật, cách chọn và sử dụng ghế trẻ em đúng chuẩn tại Nhật, giúp các bậc phụ huynh yên tâm hơn khi lái xe.

Tại Sao Ghế Trẻ Em Lại Bắt Buộc Tại Nhật?

Theo Luật Giao thông Đường bộ Nhật Bản (道路交通法 – Douro Koutsuuhou), việc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em là bắt buộc. Quy định này được đưa ra vì những lý do an toàn sau:

• Bảo vệ trẻ khỏi chấn thương nghiêm trọng: Trong trường hợp xảy ra va chạm hoặc phanh gấp, lực quán tính có thể khiến trẻ bị văng về phía trước, va đập mạnh vào các bộ phận của xe. Ghế trẻ em được thiết kế đặc biệt để ôm giữ và phân tán lực tác động, giảm thiểu tối đa nguy cơ chấn thương.
• Dây an toàn của người lớn không phù hợp: Dây an toàn tiêu chuẩn (シートベルト – shiito beruto) trên ô tô được thiết kế cho người lớn có chiều cao và cân nặng nhất định. Nếu sử dụng cho trẻ nhỏ, dây có thể thắt vào cổ hoặc bụng, gây ra những tổn thương nguy hiểm thay vì bảo vệ.
• Giữ trẻ ngồi yên một chỗ: Trẻ nhỏ thường hiếu động và khó ngồi yên. Ghế an toàn giúp cố định vị trí của trẻ, tránh việc bé di chuyển lung tung trong xe gây mất tập trung cho người lái.

Quy Định Của Pháp Luật Nhật Bản Về Ghế Trẻ Em

Đây là phần quan trọng nhất mà mọi tài xế và phụ huynh cần ghi nhớ để tránh vi phạm pháp luật và đảm bảo an toàn cho con em mình.

Độ tuổi bắt buộc sử dụng theo luật

Theo điều 71-3, khoản 3 của Luật Giao thông Đường bộ, người lái xe có nghĩa vụ phải cho trẻ em dưới 6 tuổi (tức là từ 0 đến 5 tuổi) sử dụng ghế an toàn chuyên dụng khi di chuyển bằng ô tô. Sau khi trẻ tròn 6 tuổi, việc không sử dụng ghế trẻ em sẽ không còn bị xem là vi phạm luật.

Lưu ý quan trọng: 6 tuổi đã đủ an toàn để tháo ghế chưa?

Câu trả lời là CHƯA CHẮC. Mặc dù luật pháp chỉ bắt buộc đến dưới 6 tuổi, nhưng các chuyên gia an toàn và cảnh sát Nhật Bản khuyến cáo mạnh mẽ rằng các bậc phụ huynh nên xem xét cả chiều cao của trẻ.

Nguyên nhân là do dây an toàn (シートベルト – shiito beruto) tiêu chuẩn trên xe được thiết kế cho người có chiều cao từ 140cm trở lên. Nếu trẻ dưới 140cm sử dụng dây an toàn của người lớn, dây sẽ không vắt qua xương vai và xương chậu đúng cách, mà có thể thắt vào cổ và bụng, gây nguy hiểm nghiêm trọng khi xảy ra tai nạn.

Khuyến nghị: Ngay cả khi trẻ đã qua sinh nhật 6 tuổi nhưng chiều cao vẫn dưới 140cm, việc tiếp tục sử dụng ghế đệm nâng (Junior Seat) là vô cùng cần thiết để đảm bảo an toàn tối đa cho trẻ.

Hình phạt khi vi phạm

Nếu bạn chở trẻ em dưới 6 tuổi mà không sử dụng ghế an toàn (trong trường hợp không được miễn trừ), bạn sẽ bị cảnh sát giao thông xử phạt. Hình phạt không phải là tiền phạt trực tiếp, nhưng bạn sẽ bị trừ 1 điểm vào bằng lái xe (交通違反点数 – koutsuu ihan tensuu). Việc bị trừ điểm sẽ ảnh hưởng đến màu bằng lái (xanh lá -> xanh dương -> vàng) và có thể dẫn đến việc phải tham gia các lớp học bắt buộc hoặc thậm chí bị treo bằng nếu tái phạm nhiều lần.

Các Loại Ghế Trẻ Em Phổ Biến Theo Độ Tuổi Và Cân Nặng

Ghế trẻ em được chia thành ba loại chính dựa trên độ tuổi, chiều cao và cân nặng của trẻ. Việc lựa chọn đúng loại ghế là rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả bảo vệ cao nhất.

1. Ghế cho trẻ sơ sinh (Baby Seat – ベビーシート)

• Đối tượng: Dành cho trẻ sơ sinh đến khoảng 1 tuổi.
• Chiều cao tham khảo: Dưới 70cm.
• Đặc điểm: Luôn được lắp đặt ở tư thế quay mặt về phía sau xe. Thiết kế này giúp bảo vệ phần đầu và cổ còn non yếu của trẻ sơ sinh trong trường hợp phanh gấp hoặc va chạm.

2. Ghế cho trẻ nhỏ (Child Seat – チャイルドシート)

• Đối tượng: Dành cho trẻ từ khoảng 1 đến 4 tuổi.
• Chiều cao tham khảo: Từ 65cm đến 100cm.
• Đặc điểm: Loại ghế này có thể lắp đặt ở tư thế quay mặt về phía trước. Nó có hệ thống dây đai 5 điểm riêng để giữ chặt trẻ vào ghế.

3. Ghế đệm nâng (Junior Seat – ジュニアシート)

• Đối tượng: Dành cho trẻ từ khoảng 4 tuổi đến khi đạt chiều cao 140cm (thường là khoảng 10 tuổi).
• Đặc điểm: Ghế này thường không có tựa lưng riêng mà có tác dụng nâng cao vị trí ngồi của trẻ, giúp dây an toàn của xe hơi vắt qua vai và hông của trẻ một cách chính xác.

Lưu ý: Các thông số về tuổi, cân nặng, chiều cao chỉ là tham khảo. Bạn cần đọc kỹ hướng dẫn của nhà sản xuất ghế để chọn loại phù hợp nhất với con mình.

Những Trường Hợp Được Miễn Trừ Lắp Ghế Trẻ Em

Mặc dù là quy định bắt buộc, pháp luật Nhật Bản cũng có một số trường hợp ngoại lệ được miễn trừ nghĩa vụ sử dụng ghế trẻ em. Các trường hợp này được quy định rõ ràng, bạn không nên tự ý quyết định:

• Do cấu trúc xe: Khi cấu trúc của ghế xe không cho phép lắp đặt ghế trẻ em một cách an toàn và chắc chắn.
• Khi xe đông người: Khi số lượng hành khách đã đạt mức tối đa theo quy định của xe, dẫn đến không còn chỗ để lắp thêm ghế trẻ em.
• Lý do sức khỏe của trẻ: Khi trẻ bị thương, bị khuyết tật, hoặc do tình trạng béo phì, các vấn đề thể chất khác khiến việc sử dụng ghế trẻ em có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của trẻ.
• Khi chăm sóc trẻ: Khi cần thực hiện các công việc chăm sóc thiết yếu mà không thể làm khi trẻ ngồi trong ghế, ví dụ như cho con bú hoặc thay tã (việc này phải do một người khác ngoài tài xế thực hiện). Tuy nhiên lưu ý, trên xe vẫn cần phải có ghế trẻ em.
• Khi sử dụng xe buýt hoặc taxi (バスやタクシー – basu ya takushii).
• Trong trường hợp khẩn cấp: Ví dụ như cần đưa trẻ bị thương đi bệnh viện ngay lập tức, hoặc đưa trẻ bị lạc đến đồn cảnh sát.
• Sử dụng xe vận tải đặc biệt: Khi di chuyển bằng các loại xe vận tải tư nhân được cấp phép đặc biệt theo Điều 78 của Luật Vận tải Đường bộ (ví dụ xe buýt đưa đón phúc lợi của địa phương).

Lưu Ý Quan Trọng Khi Sử Dụng Và Lắp Đặt

1. Vị trí lắp đặt an toàn nhất

Vị trí an toàn nhất để lắp ghế trẻ em là hàng ghế sau, đặc biệt là vị trí giữa hoặc vị trí sau ghế hành khách phía trước. Tuyệt đối không lắp ghế trẻ em (đặc biệt là loại quay mặt về sau) ở ghế phụ phía trước nếu xe có túi khí (エアバッグ – eabaggu) mà không thể tắt được. Túi khí khi bung ra có thể gây nguy hiểm chết người cho trẻ. Tuy nhiên, dù không khuyến cáo, việc lắp ghế trẻ em ở ghế hành khách phía trước không vi phạm vì pháp luật không quy định cụ thể vị trí lắp đặt ghế trẻ em.

2. Kiểm tra chứng nhận an toàn

Khi mua ghế trẻ em tại Nhật, hãy tìm sản phẩm có dán tem chứng nhận an toàn của chính phủ Nhật Bản. Tem phổ biến nhất hiện nay là “Eマーク” (E-maaku), một ký hiệu hình tròn có chữ E và một con số bên trong. Đây là dấu hiệu cho thấy sản phẩm đã đạt tiêu chuẩn an toàn của Châu Âu và được Nhật Bản công nhận.

3. Lắp đặt đúng cách

Một chiếc ghế đắt tiền cũng trở nên vô dụng nếu lắp đặt sai cách. Hãy luôn đọc kỹ sách hướng dẫn sử dụng (取扱説明書 – toriatsukai setsumeisho) và làm theo từng bước. Ghế phải được lắp thật chặt, không bị xê dịch quá 2-3cm khi bạn dùng tay lay mạnh.

Mua Ghế Trẻ Em Ở Đâu Tại Nhật?

Bạn có thể dễ dàng tìm mua ghế trẻ em tại các cửa hàng lớn dành cho mẹ và bé như:

• Akachan Honpo (赤ちゃん本舗)
• Nishimatsuya (西松屋)
• Babies”R”Us (ベビーザらス – bebizarasu)

Ngoài ra, các trang thương mại điện tử như Amazon Japan, Rakuten cũng có rất nhiều lựa chọn. Bạn cũng có thể cân nhắc mua đồ cũ (中古 – chuuko) tại các cửa hàng như Book-Off Super Bazaar hoặc qua các ứng dụng rao vặt để tiết kiệm chi phí, nhưng hãy kiểm tra thật kỹ tình trạng ghế, đảm bảo không có hư hỏng và chưa từng bị tai nạn.

Lời Kết

Sử dụng ghế trẻ em trên ô tô tại Nhật không chỉ là tuân thủ pháp luật mà còn là hành động thể hiện tình yêu thương và trách nhiệm của cha mẹ. Hãy nhớ rằng, dù luật chỉ yêu cầu đến dưới 6 tuổi, sự an toàn của con bạn nên được đặt lên hàng đầu bằng cách sử dụng ghế phù hợp cho đến khi trẻ đạt chiều cao 140cm. Chúc các bác tài lái xe an toàn!