Tỷ lệ lỗi trong một vụ tai nạn giao thông (交通事故 – kōtsū jiko) được quyết định dựa trên tình huống khách quan của vụ tai nạn. Có lẽ bạn đã từng nghe ai đó giải thích rằng “tai nạn giữa hai chiếc xe đang di chuyển thì không thể có tỷ lệ lỗi 100:0”, nhưng điều này không hoàn toàn đúng.
Thực tế, ngay cả khi tai nạn xảy ra giữa hai xe đang chạy, vẫn có những trường hợp tỷ lệ lỗi được xác định là 100:0. Điều quan trọng là bạn cần nhận được sự hỗ trợ từ luật sư (弁護士 – bengoshi) để yêu cầu bồi thường thiệt hại (損害賠償 – songai baishō) dựa trên tỷ lệ lỗi chính xác.
Bài viết này sẽ giải thích rõ liệu quan niệm “tai nạn giữa hai xe đang chạy không thể có tỷ lệ lỗi 100:0” có đúng sự thật hay không. Nếu bạn đang cân nhắc việc yêu cầu bồi thường thiệt hại do tai nạn giao thông, hãy tham khảo bài viết này nhé.
Mục lục
Quan niệm “tai nạn giữa hai xe đang chạy không thể có tỷ lệ lỗi 100:0” là một sự hiểu lầm phổ biến. Ngay cả trong các vụ tai nạn va chạm giữa hai xe đang di chuyển, tỷ lệ lỗi (過失割合 – kashitsu wariai) vẫn có thể là “100:0” (10/0).
Tỷ lệ lỗi “100:0” có nghĩa là một trong hai bên liên quan đến vụ tai nạn phải chịu hoàn toàn trách nhiệm. Ngay cả khi cả hai xe đều đang di chuyển, nếu một bên đã hoàn thành đầy đủ nghĩa vụ chú ý của người lái xe, thì tỷ lệ lỗi vẫn có thể là 100:0.
Nếu bên gây tai nạn nói với bạn rằng “tai nạn giữa hai xe đang chạy không thể có tỷ lệ lỗi 100:0”, đừng vội chấp nhận lời nói đó. Thay vào đó, bạn hãy phản biện rằng tỷ lệ lỗi cần được xác định dựa trên tình huống khách quan của vụ tai nạn.
Ngay cả khi là tai nạn giữa hai xe đang di chuyển, vẫn có những trường hợp tỷ lệ lỗi là 100:0. Dưới đây là một số ví dụ điển hình:
Trong một vụ va chạm tại giao lộ (交差点 – kōsaten), nếu tín hiệu đèn của một bên là màu xanh (青信号 – aoshingō) và bên kia là màu đỏ (赤信号 – akashingō), thì tỷ lệ lỗi giữa bên vượt đèn đỏ và bên đi theo đèn xanh sẽ là 100:0.
Không cần phải nói, khi gặp đèn đỏ, các phương tiện phải dừng lại. Việc phớt lờ đèn đỏ và đi vào giao lộ được xem là một lỗi nghiêm trọng. Ngược lại, người lái xe đi theo đèn xanh thường không thể lường trước được việc có xe từ làn đường đèn đỏ lao ra. Do đó, về nguyên tắc, bên đi đúng theo đèn xanh sẽ không bị quy lỗi. Vì vậy, khi một xe đi đèn xanh và một xe vượt đèn đỏ va chạm tại giao lộ, tỷ lệ lỗi về cơ bản sẽ là 100:0.
Khi một chiếc xe đang chạy lấn qua vạch kẻ tâm đường (センターラインオーバー – sentā rain ōbā) và va chạm với xe đi ngược chiều (対向車 – taikōsha), tỷ lệ lỗi giữa bên lấn làn và bên đi đúng làn sẽ là 100:0.
Theo nguyên tắc, các phương tiện phải đi ở phần đường bên trái tính từ giữa đường. Nếu có vạch kẻ tâm đường (中央線 – chūōsen), vạch này được coi là trung tâm của con đường (theo Điều 17, Khoản 4 của Luật Giao thông đường bộ Nhật Bản – 道路交通法 – Dōro Kōtsūhō).
Do đó, hành vi lái xe lấn qua vạch kẻ tâm đường về cơ bản là vi phạm Luật Giao thông đường bộ. Ngược lại, rất khó để lường trước có xe lấn làn từ phía đối diện, và ngay cả khi phát hiện ra cũng khó có thể thực hiện hành động né tránh kịp thời. Vì vậy, xe đi ngược chiều bị xe lấn làn đâm vào về nguyên tắc sẽ không bị quy lỗi. Do đó, các vụ tai nạn va chạm giữa hai xe ngược chiều do lấn vạch kẻ tâm đường thường có tỷ lệ lỗi là 100:0.
Tuy nhiên, có một số trường hợp ngoại lệ mà việc lái xe lấn qua vạch kẻ tâm đường được cho phép (theo Điều 17, Khoản 5 của Luật Giao thông đường bộ):
Nếu thuộc các trường hợp trên, việc lấn làn được Luật Giao thông đường bộ cho phép, do đó tỷ lệ lỗi trong vụ va chạm với xe ngược chiều có khả năng cao sẽ không phải là 100:0. Tuy nhiên, ngay cả trong các trường hợp này, luật cũng quy định rằng phải cố gắng lấn làn càng ít càng tốt. Vì vậy, nếu lấn làn quá nhiều một cách không cần thiết, tỷ lệ lỗi vẫn có thể được xác định là 100:0.
Khi xe phía trước buộc phải phanh gấp (急ブレーキ – kyū burēki) một cách bất khả kháng và xe phía sau không dừng kịp, dẫn đến va chạm (追突事故 – tsuitotsu jiko), tỷ lệ lỗi giữa xe sau và xe trước có thể là 100:0.
Người lái xe không được phanh gấp hoặc giảm tốc độ đột ngột trừ khi thực sự cần thiết để phòng tránh nguy hiểm (theo Điều 24 Luật Giao thông đường bộ). Ngược lại, điều này cũng có nghĩa là trong trường hợp thực sự cần thiết để phòng tránh nguy hiểm, việc phanh gấp là được phép. Ví dụ, khi một đứa trẻ đột ngột lao ra từ đường nhánh, việc phanh gấp được coi là hợp lý.
Mặt khác, ngay cả khi xe phía trước phanh gấp và dừng lại để tránh nguy hiểm, xe phía sau vẫn phải duy trì khoảng cách an toàn cần thiết để có thể tránh được va chạm (theo Điều 26 Luật Giao thông đường bộ). Do đó, trong các vụ tai nạn tông từ phía sau do phanh gấp, xe phía sau sẽ bị quy một phần lỗi nhất định. Nếu việc phanh gấp của xe phía trước được xác định là không có lỗi, thì chỉ có xe phía sau có lỗi, và tỷ lệ lỗi sẽ là 100:0.
Trong các vụ tai nạn tông từ phía sau giữa các xe đang di chuyển chậm do đường đông, tỷ lệ lỗi giữa xe sau và xe trước về nguyên tắc là 100:0.
Khi đường bị tắc nghẽn do kẹt xe, các phương tiện di chuyển rất chậm. Trong trường hợp này, xe phía sau vẫn phải giữ khoảng cách cần thiết để có thể tránh va chạm ngay cả khi xe phía trước dừng đột ngột (theo Điều 26 Luật Giao thông đường bộ). Hơn nữa, xe phía sau có nghĩa vụ phải điều khiển vô lăng, phanh… một cách chắc chắn, lái xe với tốc độ và phương pháp không gây nguy hiểm cho người khác (nghĩa vụ lái xe an toàn – 安全運転義務 – anzen unten gimu, theo Điều 70 Luật Giao thông đường bộ).
Hành vi tông vào xe phía trước đang di chuyển chậm trên đường đông đúc được xem là vi phạm cả nghĩa vụ giữ khoảng cách an toàn và nghĩa vụ lái xe an toàn. Ngược lại, vì xe di chuyển chậm nên thường không có tình huống phanh gấp đột ngột, do đó xe phía trước về cơ bản được coi là không có lỗi. Vì vậy, trong các vụ tai nạn mà xe sau tông vào xe trước khi đang di chuyển chậm do đường đông, tỷ lệ lỗi về nguyên tắc là 100:0.
Trường hợp này cũng đúng cho va chạm từ phía sau khi dừng đèn đỏ, dừng tạm thời ở biển tạm dừng (tomare), dừng xác nhận ở điểm giao nhau với đường sắt…
Ngay cả trong các loại tai nạn mà tỷ lệ lỗi cơ bản là 100:0, bạn vẫn cần lưu ý hai điểm sau đây khi quyết định tỷ lệ lỗi cuối cùng:
Tỷ lệ lỗi cơ bản cho từng loại tình huống tai nạn có thể bị thay đổi bởi các yếu tố điều chỉnh (修正要素 – shūsei yōso) riêng lẻ. Ví dụ, một chiếc xe lấn vạch kẻ tâm đường thường được coi là khó để xe đi ngược chiều né tránh. Tuy nhiên, tùy thuộc vào tình huống cụ thể, có những trường hợp có thể đánh giá rằng bên xe đi ngược chiều đã có thể tránh được nếu chú ý quan sát phía trước (前方注視 – zenpō chūshi) và điều chỉnh tốc độ một cách hợp lý.
Cụ thể, nếu một chiếc xe chỉ lấn vạch tâm đường một chút để tránh một cột điện bên lề đường, thì có thể cho rằng xe đi ngược chiều hoàn toàn có khả năng né tránh. Trong trường hợp này, tỷ lệ lỗi có thể sẽ không phải là 100:0 và bên xe đi ngược chiều cũng sẽ bị quy một phần lỗi nhất định. Hãy lưu ý rằng, ngay cả khi một bên thường được coi là không có lỗi, nếu có các tình tiết cho thấy bên đó cũng có một phần lỗi nào đó, tỷ lệ lỗi có thể sẽ được điều chỉnh khác đi so với 100:0.
Tỷ lệ lỗi trong một vụ tai nạn giao thông sẽ được quyết định thông qua việc đàm phán hoà giải (示談交渉 – jidan kōshō) với bên kia hoặc công ty bảo hiểm tự nguyện (任意保険 – nin’i hoken) của họ. Nếu hai bên đưa ra các tỷ lệ lỗi khác nhau, việc thoả thuận sẽ không thể đạt được trừ khi một hoặc cả hai bên nhượng bộ.
Bạn nên tham khảo ý kiến luật sư để quyết định xem có nên kiên quyết giữ vững tỷ lệ lỗi 100:0 hay nên nhượng bộ một phần nào đó. Nếu đàm phán hoà giải thất bại, tỷ lệ lỗi và số tiền bồi thường thiệt hại sẽ được xét xử thông qua thủ tục giải quyết tranh chấp ngoài tòa án (ADR) hoặc kiện tụng (訴訟 – soshō).
Đặc biệt đối với tỷ lệ lỗi, các bằng chứng khách quan về tình huống tai nạn là tài liệu tham khảo quan trọng. Hãy đảm bảo giữ lại các bằng chứng khách quan như biên bản khám nghiệm hiện trường (実況見分調書 – jikkyō kenbun chōsho) do cảnh sát lập, hoặc video ghi lại từ camera hành trình (ドライブレコーダー – doraibu rekōdā).
Quan niệm “tai nạn giữa hai xe đang chạy không thể có tỷ lệ lỗi 100:0” là một sự hiểu lầm, và có không ít trường hợp tỷ lệ lỗi được xác định là 100:0. Nếu bên kia hoặc công ty bảo hiểm của họ đưa ra một tỷ lệ lỗi không phù hợp, hãy trình bày các tài liệu về tình hình khách quan của vụ tai nạn và phản biện rằng tỷ lệ lỗi cần được xem xét lại dựa trên những bằng chứng đó.
Tỷ lệ lỗi giữa các bên là một trong những điểm dễ gây tranh cãi nhất khi yêu cầu bồi thường thiệt hại do tai nạn giao thông. Để nhận được khoản bồi thường xứng đáng dựa trên tỷ lệ lỗi chính xác, bạn nên tìm đến sự hỗ trợ của luật sư. Nếu bạn không may gặp phải tai nạn giao thông và muốn nhận được bồi thường dựa trên tỷ lệ lỗi công bằng, hãy sớm tham khảo ý kiến của các chuyên gia pháp lý.
BactaiJapan.com là website dành cho các bác tài Việt Nam tại Nhật Bản, hỗ trợ học bằng lái xe và phổ biến kiến thức luật giao thông, cũng như đồng hành và chia sẻ kinh nghiệm thực tế để giúp bạn tự tin hơn trên mọi hành trình.
Thông tin chính xác từ luật sư và các bác tài giàu kinh nghiệm.
